Rooibos - podstawowe informacje

Pochodzenie
Herbatę rooibos (z jęz. afrikaans „rooi” – czerwony, „bos” – krzew) otrzymuje się z czerwonokorzewu afrykańskiego należącego do rodziny Fabaceae – Aspalathus linearis. Nazwa Aspalathus wywodzi się od greckiego aspalathos, nazwy pachnącego krzewu, który rósł w Grecji. Druga część nazwy – linearis w języku łacińskim oznacza liniowy, prosty, co odnosi się w tym przypadku do kształtu liści tej roślin.


Czerwonokrzew naturalnie występuje tylko w określonych rejonach Republiki Południowej Afryki. Można go znaleźć w okolicach Kapsztadu (w zachodniej części pasm górskich Western Cape). Aspalat prosty może osiągać wysokość do 2m. Jego młode gałązki są zwykle czerwone. Ma zielone, gęsto skupione liście przypominające igły o długości 15-60 mm i około 1 mm szerokości. Żółte kwiaty, które pojawiają się wiosną do wczesnego lata, występują pojedynczo lub w skupiskach na końcach gałęzi. Owocem czerwonokrzewu jest mały lancetowaty strąk zwykle zawierający jedno lub dwa twarde nasiona.

Plantacje rooibos
Do tej pory gatunki Aspalathus linearis nie były zagrożone wyginięciem, ale coraz więcej czynników powoduje zmniejszanie się zasobów z obszarów naturalnych populacji czerwonokrzewu. Ze względu na duże zapotrzebowanie na herbatę rooibos, zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej coraz więcej gruntów jest przekształcanych na plantacje tej rośliny. Czynniki wpływające na naturalny wzrost to nadmierny wypas zwierząt, inwazja obcych roślin, zmiany klimatu i niekontrolowane zbiory dziko rosnącego czerwonokrzewu.

 
 Historia
Pierwsze naukowe doniesienia o herbacie rooibos pochodzą od Carla Thunbergia, ucznia Linneusza (1772 rok). Właściwości lecznicze rooibos zostały odkryte przez Buszmenów (Koi - San) – rdzennych mieszkańców Cape Town zamieszkujących region Cederberg w RPA. Byli oni doskonałymi myśliwymi i posiadali dużą wiedzę na temat różnorodnych roślin. Stosowali igły Aspalathus linearis do przygotowania aromatycznej herbaty. Zbierali dziko rosnące rośliny, siekali, tarli i miażdżyli młotkami. Przed wysuszeniem na słońcu pozostawiali aspalat w stosach aby fermentacji. Dziś rooibos jest przetwarzana w taki sam sposób, ale oczywiście metody są bardziej zmechanizowane i udoskonalone.

Początkowo herbata rooibos była wykorzystana przez osadników jako tani substytut czarnej herbaty, zwłaszcza że czarna herbata była wówczas bardzo droga. W 1904 roku, Benjamin Ginsberg, rosyjski imigrant i przedsiębiorca, zainteresował się aspalatem i wykorzystał jego potencjał. Zaczął handlować z ludźmi z gór i sprzedawać herbatę do Europy. Ginsberg pochodził z rodziny, która przez lata działała w branży herbacianej. Miał dzięki temu dobre kontakty handlowe i stał się pierwszym eksporterem herbaty rooibos.

Od tego czasu udoskonalono metody produkcji i zwiększono dystrybucję tak, że wyjątkową jakością herbaty rooibos mogą dzisiaj cieszyć się ludzie na całym świecie. Herbata jest bardzo dobrze znana w Niemczech i innych krajach Europy Zachodniej, ale staje się również bardzo popularna w Japonii i Malezji, gdzie obecnie badane są antymutagenne, antyrakotwórcze, przeciwzapalne i przeciwwirusowe właściwości tej herbaty.

Od nasiona do herbaty rooibos – proces produkcyjny

Małe nasiona sadzi się od lutego do marca w dobrze przygotowanych rozsadnikach. Stosowane jest dokładne i regularne zwilżanie w celu zapewnienia maksymalnego kiełkowania. Po czterech do sześciu dni nad ziemią pojawiają się dwa liścienie, następnie rozwijają się igłopodobne liście. Od czerwca do sierpnia rośliny, które już osiągnęły wysokość 10-20 cm przenoszone są na plantację i sadzone w równych rzędach. Podczas wczesnej fazy wzrostu stosowane są efektywne herbicydy i insektycydy. Środki grzybobójcze oraz pestycydy stosowane są bardzo rzadko i tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Pewien odsetek całkowitej produkcji rooibos to produkcje ekologiczne, które są pod nadzorem uznanych międzynarodowych ekologicznych firm certyfikacyjnych. Osiemnaście miesięcy po posadzeniu roślin, rooibos jest przycinana po raz pierwszy, a następnie raz w roku zbiera się gałęzie ucięte 50 cm nad ziemią. W dalszej kolejności wiąże się ścięte gałęzie w wiązki i przetransportowuje do zakładu produkcyjnego.

Snopy są następnie umieszczane w specjalnych maszynach do cięcia. Tam następuje ujednolicenie długości, co zapewnia estetyczny wygląd produktu końcowego. Dalej rooibos jest ścierana między wałami. Mechanizm ten wyzwala ważny proces chemiczny, jakim jest fermentacja. Po odpowiednim wietrzeniu rooibosjest pozostawiana w niskich stosach i tak ulega fermentacji. W czasie enzymatycznego utleniania zachodzi zmiana barwy z zielonego na charakterystyczny kolor bursztynu. Rozwija się również specyficzny smak i słodki aromat. Po fermentacji herbata jest cienko rozkładana i suszona w gorącym słońcu Afryki, a po wysuszeniu jest zasysana przez specjalne maszyny próżniowe.

Następnie surowiec jest sortowany i klasyfikowany według długości, koloru, smaku i aromatu. To gwarantuje jednolity standard wysokiej jakości wszystkich gatunków. Później rooibos jest przesiewana i pasteryzowana. Cały proces jest kontrolowany w laboratoriach pod względem bakteriologicznym. Gotowe rooibosważone są na wagach elektronicznych i pakowane w papierowe torby, które są następnie automatycznie układane na paletach. Tak przygotowane są już gotowe do wysyłki do klientów na całym świecie.